มะเร็งต่อมลูกหมากของคุณวิวัฒน์

😨😊🙄 มะเร็งต่อมลูกหมากของวิวัฒน์

การวินิจฉัย : 11 พฤษภาคม 2563
พบ
PSA = 31 และ
Gleason score = 6 และ
Clinical stage T2b

ต่อมลูกหมาก : อยู่บริเวณรอบท่อปัสสาวะ ทำหน้าที่สร้างน้ำหล่อเลี้ยงตัวอสุจิ และ PSA : Prostate Specific Antigen เป็นสารที่ทำให้น้ำอสุจิไม่เกาะกันเป็นก้อนเหนียวข้น, เซลล์มะเร็งจะทำลายเยื่อบุผิวของต่อมลูกหมากจึงทำให้สาร PSA รั่วเข้าสู่กระแสเลือดได้มากขึ้น, จึงใช้เป็นตัวบ่งชี้มะเร็งต่อมลูกหมากได้ตัวหนึ่ง

🤔🤔 คนในเมืองจะพบผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะ 1-2 มากกว่า ส่วนคนในชนบทมักจะตรวจเจอระยะลุกลามมากกว่า อาจเป็นเพราะคนในเมืองให้ความสนใจกับการตรวจสุขภาพมากกว่า

😊😊เนื่องจากประเทศไทยยังไม่มีการตรวจ

คัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากอย่างจริงจัง ดังนั้นจึงพบมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะลุกลาม

หรือระยะแพร่กระจายเป็นสัดส่วนที่สูงเมื่อเทียบกับประเทศทางตะวันตก

สำหรับวิธีรักษา :

จะขึ้นอยู่กับระยะของโรค คือถ้าพบว่าเป็นระยะที่1-2 จะสามารถผ่าตัดหรือฉายรังสีให้หายขาดได้ ถ้าเป็นระยะที่ 3 แล้วการผ่าตัดและการฉายแสงจะช่วยให้หายขาดได้เพียง 50% เท่านั้น และถ้าอยู่ในระยะแพร่กระจายจะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ทำได้แค่เพียงการใช้ฮอร์โมน Enantone เพื่อยับยั้งการผลิตฮอร์โมนเทสโทสเตอร์โรน ประคับประคองอาการเท่านั้น, เนื่องจากฮอร์โมนเทสโตสเตอร์โรนจะไปกระตุ้นให้เกิดการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง

วิธีการรักษา (มีปัจจัยอยู่ 3 ตัว)

1.PSA : (4-10, >10-20, >20-50 และ >50)

สารบ่งชี้มะเร็ง (Tumor marker)

(เจาะเลือดตรวจ)

2.Gleason score : (6-10, ช้า-เร็ว)

ความเร็วของการแพร่กระจายของมะเร็ง

ขึ้นกับประเภทของมะเร็ง

(เจาะชิ้นเนื้อตรวจ)

3.Stage : (T1-T4, น้อย-มาก)

ขอบเขตของมะเร็งต่อมลูกหมาก

(ตรวจได้จาก MRI)

T1 มะเร็งที่ไม่สามารถเห็นได้ด้วยภาพหรือ

นิ้วสัมผัสทางทวาร

T2 มะเร็งในต่อมที่สามารถเห็นได้ด้วยภาพ

หรือนิ้วสัมผัสทางทวาร

T3 มะเร็งโตนอกต่อมลูกหมากและอาจมี

อยู่ในถุงน้ำเชื้อ

T4 มะเร็งที่โตเกินกว่าในถุงน้ำเชื้อ

😨😨😨 การแบ่งระยะความเสี่ยงขึ้นกับ

ปัจจัยเสี่ยง หรือ Index ทั้ง 3 คือ

PSA, Gleason score และ clinical stage

Low-risk:

มีปัจจัยเสี่ยงทั้ง 3 ปัจจัยต่อไปนี้
1. PSA ≤ 10 ng/mL และ
2. Gleason score ≤ 6 และ
3. clinical stage T1-T2a

Intermediate-risk:

มีปัจจัยเสี่ยงอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้
PSA > 10 ng/mL หรือ
Gleason score 7 หรือ
Clinical stage T2b

High-risk :

มีปัจจัยเสี่ยง 2 จาก 3 ปัจจัยต่อไปนี้
PSA > 20 ng/mL
Gleason score ≥ 7
Clinical stage T2c-T3

😨 Riskที่ผมจะเป็นคือ :

ปัจจัยเสี่ยงทั้ง 3 ปัจจัยของผมคือ
1. PSA = 31 ng/mL (High)
2. Gleason score = 6 (Low)
3. Clinical stage T2b (Intermediate)

ดังนี้แล้วผมจะอยู่ใน Intermediate-risk ด้วยค่า psa มากกว่า 10 และ Clinical stage เท่ากับ T2b.

🤔 ผมเลือกวิธีฉายรังสีและฉีดฮอร์โมน

ถ้า Intermediate ฉีดฮอร์โมน Leuprorelin

DPS 11.25 mg (Enantone)

ทุก 3 เดือนไม่เกิน 2 ครั้ง(6 เดือน)

ถ้า High-risk ฉีดฮอร์โมนไม่เกิน 8 ครั้ง

🌺คุณหมอบอกให้ฉีดฮอร์โมน 12 ครั้ง

การฉายรังสี :

ก่อนการฉายรังสีผู้ป่วยต้องได้รับการวางแผนการฉายรังสีโดยการทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ในท่าฉายรังสี โดยแพทย์จะนำภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์/MRI และผลชิ้นเนื้อมาเพื่อวางแผนในการรักษา เพื่อลดปริมาณรังสีต่ออวัยวะข้างเคียงและให้รังสีเพื่อทำลายมะเร็งในปริมาณสูงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ปัจจุบันจึงใช้การฉายรังสีแบบปรับความเข้ม (Intensity modulated radiation therapy or IMRT) ร่วมกับใช้การเช็คตำแหน่งก่อนฉายแสง (Imaging Guided Radiation Therapy, IGRT) ระยะเวลาที่ใช้ในการฉายแสงแต่ละวันอยู่ที่ประมาณ 15-20 นาทีต่อวัน ฉายรังสีสัปดาห์ละ 5 วัน โดยการฉายรังสีแต่ละครั้งผู้ป่วยจะไม่มีการเจ็บปวดใดๆ

🙏🙏 ผู้ที่อยากป้องกันไม่ให้เป็นโรคมะเร็งต่อมลูกหมากก็สามารถทำได้ง่ายๆ โดยการเลือกรับประทานอาหาร ลดการบริโภคเนื้อสัตว์ นม หันมาทานผักและผลไม้แทน

ข้อดีของการตรวจ PSA

1.ช่วยทำให้ทราบว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากได้ก่อนที่จะมีอาการ โดยเฉพาะการตรวจค่า PSA เป็นประจำทุกปีเพื่อเปรียบเทียบกันจะทำให้วินิจฉัยมะเร็งต่อมลูกหมาได้เร็วขึ้น

2.ช่วยนำไปสู่การตรวจวินิจฉัยเพิ่มเติมด้วยการเจาะชิ้นเนื้อไปตรวจและสามารถให้การรักษาได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้นของมะเร็ง หรืออย่างน้อยก็ทำให้มีการเฝ้าระวังต่อเนื่องและกำหนดจังหวะเข้ารักษาได้ทันท่วงที

3.ความเร็วในการเปลี่ยนค่า PSA (PSA velocity) โดยมีหลักทั่วไปว่า ค่า PSA ที่เพิ่มขึ้นเฉลี่ยเกินปีละ 0.75 ng/mL จะบ่งชี้ว่ามีแนวโน้มที่น่าจะเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก

4.PSA สูงกว่าเกณฑ์ ก็แปลว่า มีความเสี่ยงที่อาจจะเป็นหรือกำลังเป็นโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก, ยิ่งสูงเปอร์เซ็นต์การเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากก็สูงตามไปด้วย

การตรวจระดับ PSA สูงกว่าปกติ

แพทย์และผู้ป่วยจะต้องมาร่วมกันตัดสินใจว่าจะเอายังไงต่อไป ระหว่างการรอไปก่อนโดยไม่ต้องทำอะไรที่รุนแรง เพียงแต่ติดตาม PSA และขนาดต่อมลูกหมากจากการตรวจทางทวารหนักและการตรวจอัลตราซาวด์ตามรอบการตรวจร่างกายประจำปีจนกว่าระดับ PSA จะเพิ่มสูงยิ่งขึ้น หรือต่อมลูกหมากโตขึ้นเรื่อย ๆ หรือมีอาการผิดปกติให้เห็นจึงค่อยเดินหน้าเจาะชิ้นเนื้อจากต่อมลูกหมากออกมากตรวจ กับอีกทางคือ ไม่ต้องรอและเดินหน้าเจาะชิ้นเนื้อออกมาตรวจ ถ้าผลการตรวจพบว่าเป็นมะเร็งก็เดินหน้าทำการรักษาได้เลย

🤔🤔🤔ความคิดเห็นส่วนตัว

PSA เป็นปัจจัยแรกที่เราจะทราบจากการตรวจเจาะเลือดและค่า PSA ยิ่งสูงก็เสี่ยงสูง

ขอแนะนำ ถ้า PSA > 10 ng/mL คือความเสี่ยงปานกลางแล้ว ควรไปทำ MRI ที่ต่อมลูกหมากให้เป็นแนวทางในการเจาะชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากออกมาตรวจ, ทำให้เปอร์เซ็นต์การสุ่มตรวจเนื้อที่ที่จะเจาะได้ใกล้เคียงถูกต้อง

MRI : magnetic resonance imaging

จะบอกความน่าจะเป็นของมะเร็งเป็น 5 ระดับ

โดยจะเห็นภาพบนจอและในแผ่นฟิลม์

PI-RADS 1 : ต่ำมาก (ไม่น่าจะมีอยู่เลย)

PI-RADS 2 : ต่ำ (ไม่น่าเป็นมะเร็ง)

PI-RADS 3 : ระดับกลาง

PI-RADS 4 : สูง (น่าจะเป็นมะเร็ง)

PI-RADS 5 : สูงมาก (น่าจะเป็นมะเร็งแน่ๆ)

ซึ่งข้อมูลจาก MRI ใช้เป็นปัจจัยหา Clinical stage และใช้ในการฉายรังสีรักษา.

ภาพประกอบ: